Ανάμεσα στην οροσειρά του κάτω Ολύμπου και του κύριου όγκου του θεϊκού βουνού, απλώνεται μια ειδυλλιακή κοιλάδα την οποία διαρρέει η Ζηλιάνα, ο αρχαίος ποταμός Συς. Στο βόρειο μέρος τούτης της κοιλάδας είναι κτισμένη η Καρυά. Πότε ήρθαν και φώλιασαν εδώ, στην προστατευτική σκιά της Οξυάς, της μυθικής Τιτνάτας, οι πρώτοι κάτοικοί της δεν μας είναι γνωστό. Γραπτές μαρτυρίες για τον οικισμό με το όνομα Καρυά, μέχρι στιγμής, βρίσκουμε στις προθέσεις μοναστηριών της περιοχής από τις αρχές του 17ου αιώνα (1602).
Αυτόνομη Κοινότητα μέχρι το 2011, ανήκει πλέον στο Δήμο Ελασσόνας. Η Καρυά, άλλοτε κεφαλοχώρι με σημαντική οικονομική και κοινωνική ζωή, αριθμεί σήμερα γύρω στους 350 μόνιμους κατοίκους, (απογραφή 2011, 538 κάτοικοι). Η εσωτερική και εξωτερική μετανάστευση, στέρησε το χωριό από τα πιο δυναμικά παιδιά της. Παρόλα αυτά καλά κρατεί. Δεν ερήμωσε όπως πολλά χωριά της πατρίδας μας. Πολλά όμως από τα 400 περίπου σπίτια της, νεόκτιστα ή ανακαινισμένα, όλα περιποιημένα, παραμένουν σφαλιστά τον περισσότερο καιρό και περιμένουν τα Σαββατοκύριακα και το καλοκαίρι να δεχτούν τους απόδημους για να τους δώσουν ζωή.
Στις δυο πλατείες της και όχι μόνο, υπάρχουν αρκετά μαγαζιά για να καλύψουν την επιθυμία του επισκέπτη για καφέ, τσίπουρο και φαγητό. Για κάποιον που θέλει να μείνει, υπάρχουν ορισμένα ενοικιαζόμενα δωμάτια.
Στο μεγαλύτερο διάστημα της τουρκοκρατίας ήταν ένα ελεύθερο κεφαλοχώρι με αμιγή ελληνικό πληθυσμό. Αποτέλεσε εστία αντίστασης κατά του τουρκικού ζυγού και κρησφύγετο των κλεφτών.
Παρόντες οι Καρυώτες σε όλους τους αγώνες του ελληνικού έθνους. Από τα προεπαναστατικά κινήματα του 18ου αιώνα και τον απελευθερωτικό αγώνα του ΄21, μέχρι τον Μακεδονικό Αγώνα και την εποποιία της Αλβανίας και της Εθνικής Αντίστασης.
Τουριστικό-ιστορικό ενδιαφέρον παρουσιάζουν, το κάστρο της Τιτνάτας, το Μοναστήρι των Κανάλων (ΙΑ΄αιων.), ο Ι. Ν.του Αγ. Νικολάου (1807) το σπήλαιο του Μώρια και το Λαογραφικό Μουσείο του χωριού.
Πέρα όμως από τα ανθρώπινα μνημεία., ολόκληρη η κοιλάδα της Ζηλιάνας με τις φυσικές ομορφιές της, αποτελεί η ίδια μνημείο ζηλευτό της φύσης. ΟΙ διαδρομές προς Τιτνάτα, Τουμπα, Μπεχτέσι, Καλλιπεύκη, Μεγάλη Ραχη, Ανήλιο κ. ά., χαρίζουν στον επισκέπτη μια αλησμόνητη φυσιολατρική εμπειρία καθώς απολαμβάνει μια φανταστική πανδαισία χρωμάτων. Η φύση εδώ σ ΄όλες τις εποχές παίζει με τα χρώματα. Με όλες τις αποχρώσεις του πράσινου την Άνοιξη και το Καλοκαίρι και αυτές του κόκκινου και του καφέ το Φθινόπωρο.
Η ποικιλόμορφη και άφθονη βλάστηση , οι επιβλητικές δασωμένες ορθοπλαγιές, οι χείμαρροι και τα ρυάκια με τα ερείπια παλιών νερόμυλων δημιουργούν μια εικόνα σπάνιας ομορφιάς.
Ολόκληρη η περιοχή είναι ιδανική για τους λάτρεις της πεζοπορίας . Καθώς ο τόπος κουβαλάει μια ιστορία 4000 χρόνων ανθρώπινης παρουσίας , κάθε κορυφή κάθε σπήλαιο και διάβαση, έχουν να διηγηθούν στον οδοιπόρο μύθους, παραδόσεις και ιστορικά γεγονότα που συνέβησαν στο διάβα τόσων αιώνων.
Στην Τούμπα θα αναζητήσει την κρυφή είσοδο του μυθικού σπηλαίου των Λειβηθρίδων μουσών με τα πλούσια μαρμάρινα και χρυσά αγάλματα. Στο Μπεχτέσι, έμπεδο των κλεφταρματολών του Ολύμπου και καταφύγιο των Καρυωτών σε περιόδους εχθρικών επιδρομών, θα νοιώσει την ανάγκη να τρέξει και να γεμίσει τα πνευμόνια του με τον ζωογόνο αέρα του Ολύμπου. Εδώ φημολογείται πως ο Νικοτσάρας πηδούσε στις ασκήσεις επτά άλογα στη σειρά.
Πιο πέρα θα ανακαλύψει το μικρό σπήλαιο όπου ορκίστηκε η πρώτη Αντιστασιακή ομάδα του Ολύμπου. Περνώντας από την Αγία Τριάδα θα σταθεί με δέος στο χώρο που για τριακόσια χρόνια τουλάχιστον στεκόταν το πλούσιο και φημισμένο για τη βιβλιοθήκη του Μοναστήρι των Κλημάδων και έδινε τα φώτα της γνώσης στους νέους της περιοχής.
Για όσους αγαπούν τις ήπιες διαδρομές, προσφέρονται το λεκανοπέδιο , τα βουνά του κάτω Ολύμπου και οι δασωμένες παρυφές του κύριου όγκου του θεϊκού βουνού.
Για όσους θέλουν κάτι πιο απαιτητικό, από την Καρυά ξεκινούν και αρκετά μονοπάτια για την κατάκτηση των σημαντικότερων κορφών Ολύμπου (Μύτικας, Σκολιό, Αγ Αντώνιος, Καλόγερος, Φράγκου Αλώνι, Μεταμόρφωση, Εννιά Πύργοι κ.α). Από εδώ περνάει επίσης και το εθνικό μονοπάτι Ο2 που ξεκινάει από το Πήλιο, περνάει τον Κίσσαβο και μέσω της Καρυάς συναντάει το μονοπάτι Ε4 στο ύψος του Σκολιού.
Υ. Σ. Τα ιστορικά στοιχεία είναι παρμένα από το βιβλίο του Δ. Ζυγούρη ‘ ΚΑΡΥΑ ΟΛΥΜΠΟΥ αναζητώντας τα ίχνη των ανθρώπων που έζησαν στο λεκανοπέδιο της Ζηλιάνας’.
Στις δυο πλατείες της και όχι μόνο, υπάρχουν αρκετά μαγαζιά για να καλύψουν την επιθυμία του επισκέπτη για καφέ, τσίπουρο και φαγητό. Για κάποιον που θέλει να μείνει, υπάρχουν ορισμένα ενοικιαζόμενα δωμάτια.
Στο μεγαλύτερο διάστημα της τουρκοκρατίας ήταν ένα ελεύθερο κεφαλοχώρι με αμιγή ελληνικό πληθυσμό. Αποτέλεσε εστία αντίστασης κατά του τουρκικού ζυγού και κρησφύγετο των κλεφτών.
Παρόντες οι Καρυώτες σε όλους τους αγώνες του ελληνικού έθνους. Από τα προεπαναστατικά κινήματα του 18ου αιώνα και τον απελευθερωτικό αγώνα του ΄21, μέχρι τον Μακεδονικό Αγώνα και την εποποιία της Αλβανίας και της Εθνικής Αντίστασης.
Τουριστικό-ιστορικό ενδιαφέρον παρουσιάζουν, το κάστρο της Τιτνάτας, το Μοναστήρι των Κανάλων (ΙΑ΄αιων.), ο Ι. Ν.του Αγ. Νικολάου (1807) το σπήλαιο του Μώρια και το Λαογραφικό Μουσείο του χωριού.
Πέρα όμως από τα ανθρώπινα μνημεία., ολόκληρη η κοιλάδα της Ζηλιάνας με τις φυσικές ομορφιές της, αποτελεί η ίδια μνημείο ζηλευτό της φύσης. ΟΙ διαδρομές προς Τιτνάτα, Τουμπα, Μπεχτέσι, Καλλιπεύκη, Μεγάλη Ραχη, Ανήλιο κ. ά., χαρίζουν στον επισκέπτη μια αλησμόνητη φυσιολατρική εμπειρία καθώς απολαμβάνει μια φανταστική πανδαισία χρωμάτων. Η φύση εδώ σ ΄όλες τις εποχές παίζει με τα χρώματα. Με όλες τις αποχρώσεις του πράσινου την Άνοιξη και το Καλοκαίρι και αυτές του κόκκινου και του καφέ το Φθινόπωρο.
Η ποικιλόμορφη και άφθονη βλάστηση , οι επιβλητικές δασωμένες ορθοπλαγιές, οι χείμαρροι και τα ρυάκια με τα ερείπια παλιών νερόμυλων δημιουργούν μια εικόνα σπάνιας ομορφιάς.
Ολόκληρη η περιοχή είναι ιδανική για τους λάτρεις της πεζοπορίας . Καθώς ο τόπος κουβαλάει μια ιστορία 4000 χρόνων ανθρώπινης παρουσίας , κάθε κορυφή κάθε σπήλαιο και διάβαση, έχουν να διηγηθούν στον οδοιπόρο μύθους, παραδόσεις και ιστορικά γεγονότα που συνέβησαν στο διάβα τόσων αιώνων.
Στην Τούμπα θα αναζητήσει την κρυφή είσοδο του μυθικού σπηλαίου των Λειβηθρίδων μουσών με τα πλούσια μαρμάρινα και χρυσά αγάλματα. Στο Μπεχτέσι, έμπεδο των κλεφταρματολών του Ολύμπου και καταφύγιο των Καρυωτών σε περιόδους εχθρικών επιδρομών, θα νοιώσει την ανάγκη να τρέξει και να γεμίσει τα πνευμόνια του με τον ζωογόνο αέρα του Ολύμπου. Εδώ φημολογείται πως ο Νικοτσάρας πηδούσε στις ασκήσεις επτά άλογα στη σειρά.
Πιο πέρα θα ανακαλύψει το μικρό σπήλαιο όπου ορκίστηκε η πρώτη Αντιστασιακή ομάδα του Ολύμπου. Περνώντας από την Αγία Τριάδα θα σταθεί με δέος στο χώρο που για τριακόσια χρόνια τουλάχιστον στεκόταν το πλούσιο και φημισμένο για τη βιβλιοθήκη του Μοναστήρι των Κλημάδων και έδινε τα φώτα της γνώσης στους νέους της περιοχής.
Για όσους αγαπούν τις ήπιες διαδρομές, προσφέρονται το λεκανοπέδιο , τα βουνά του κάτω Ολύμπου και οι δασωμένες παρυφές του κύριου όγκου του θεϊκού βουνού.
Για όσους θέλουν κάτι πιο απαιτητικό, από την Καρυά ξεκινούν και αρκετά μονοπάτια για την κατάκτηση των σημαντικότερων κορφών Ολύμπου (Μύτικας, Σκολιό, Αγ Αντώνιος, Καλόγερος, Φράγκου Αλώνι, Μεταμόρφωση, Εννιά Πύργοι κ.α). Από εδώ περνάει επίσης και το εθνικό μονοπάτι Ο2 που ξεκινάει από το Πήλιο, περνάει τον Κίσσαβο και μέσω της Καρυάς συναντάει το μονοπάτι Ε4 στο ύψος του Σκολιού.
Υ. Σ. Τα ιστορικά στοιχεία είναι παρμένα από το βιβλίο του Δ. Ζυγούρη ‘ ΚΑΡΥΑ ΟΛΥΜΠΟΥ αναζητώντας τα ίχνη των ανθρώπων που έζησαν στο λεκανοπέδιο της Ζηλιάνας’.
